Trí tuệ cảm xúc là khả năng hiểu và quản lý cảm xúc của bản thân cũng như của người khác. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng mối quan hệ lành mạnh, thành công trong sự nghiệp và hạnh phúc tổng thể.
Cảm xúc là phức tạp, đa chiều và nhiều lớp. Chúng là bản chất của cuộc sống con người và mọi mối quan hệ giữa người với người đều dựa trên chúng. Chúng ta yêu, chúng ta cười, chúng ta buồn và khóc, chúng ta tức giận và đôi khi chúng ta thậm chí không biết mình đang cảm thấy gì. Tuy nhiên, việc hiểu bản thân cũng như người khác là rất quan trọng. Sự hiểu biết này khác nhau ở mỗi người, thuật ngữ chuyên môn cho điều này là trí tuệ cảm xúc.
Trí tuệ cảm xúc liên quan đến mức độ nhạy cảm của bạn cũng như cách bạn xử lý cảm xúc. Bạn có hiểu biết tốt về bản thân và người khác không? Bạn có duy trì một cách xử lý lành mạnh với chúng không? Và bạn có dễ dàng tiếp cận và lắng nghe người khác không? Đó là một số điểm chính của trí tuệ cảm xúc. Đối lập với nó là IQ, tức chỉ số thông minh. Nó đánh giá khả năng trí tuệ, nhưng không nhất thiết phải liên quan đến trí tuệ cảm xúc. Ai đó học rất giỏi ở trường không nhất thiết phải có trí tuệ cảm xúc phát triển, và ngược lại.
Nhận thức về cảm xúc
Trước khi bạn hiểu rõ bản thân và người khác, bạn phải có khả năng nhận thức được cảm xúc. Điều này bao gồm việc diễn giải đúng âm điệu, nét mặt và cử chỉ, cũng như phân loại đúng cảm xúc và những gì được nói ra. Bạn cần phải nhận thức được những gì mình đang cảm thấy hoặc những gì người khác có thể đang cảm nhận. Nếu bạn có thể giải mã ngôn ngữ cơ thể của người khác, bạn thậm chí có thể nhận ra sự dối trá.
Hiểu về cảm xúc
Cảm nhận cảm xúc là nền tảng để hiểu cảm xúc. Những ai cảm thấy rất nhiều nhưng không biết cách xử lý thường cảm thấy bất lực. Thiếu trí tuệ cảm xúc dẫn đến những hiểu lầm. Hơn nữa, bạn không biết mình có thể làm gì cho bản thân hoặc cho người khác, hoặc cảm giác đồng cảm có nghĩa là gì. Nếu bạn có sự hiểu biết cơ bản về cảm xúc, bạn có thể sử dụng điều đó cho bản thân.
Sử dụng cảm xúc
Để tận dụng cảm xúc, cần có sự chăm sóc bản thân cũng như sự chăm sóc cho người khác. Khi nhu cầu và ý định được nhận ra, có thể tìm ra cách để xử lý chúng. Dù đó là cảm xúc tiêu cực hay tích cực.
Tác động đến cảm xúc
Chúng tôi không có ý nói đến sự thao túng. Tất nhiên, trí tuệ cảm xúc cao giúp tăng khả năng ảnh hưởng đến người khác và kiểm soát cảm xúc trong một mức độ nhất định. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn cả là khả năng tự điều chỉnh. Cảm xúc của bản thân có thể được kiểm soát đến một mức độ nhất định. Ví dụ, bạn biết phải làm gì để tự làm vui lòng mình, thoát khỏi tình trạng thiếu động lực hoặc giữ được sự kiểm soát, ngay cả khi bạn đang tức giận.
Dưới đây là một số cách để bạn có thể nâng cao trí tuệ cảm xúc:
- Hiểu và chấp nhận cảm xúc của bản thân: Điều quan trọng nhất trong trí tuệ cảm xúc là hiểu rõ thế giới cảm xúc của chính bạn. Việc này cho phép bạn kết nối với người khác một cách sâu sắc hơn. Tuy nhiên, đôi khi cảm xúc có thể trở nên quá sức. Hãy nhớ rằng việc tìm kiếm sự hỗ trợ để sắp xếp suy nghĩ và cảm xúc của bạn là điều rất cần thiết.
- Viết nhật ký: Một phương pháp đơn giản và hiệu quả để hiểu rõ hơn về bản thân là viết nhật ký. Ghi lại các sự kiện, cảm xúc và suy nghĩ của bạn vào nhật ký. Sau đó, hãy cố gắng sắp xếp, phân tích và suy ngẫm về những điều bạn đã ghi lại. Việc này sẽ giúp bạn nhận ra những điều khiến bạn hạnh phúc, buồn bã, những điều bạn cảm thấy biết ơn và những thay đổi cần thiết trong cuộc sống của bạn.
- Cho phép bản thân trải nghiệm tất cả các cảm xúc: Hãy nhớ rằng việc chấp nhận cả cảm xúc tiêu cực lẫn tích cực đều là rất quan trọng. Hãy ý thức về chúng và đừng cố gắng chối bỏ chúng. Tập luyện lòng yêu thương bản thân cũng sẽ giúp bạn có mối liên hệ tốt hơn với chính mình.
- Lắng nghe người khác một cách chủ động: Việc lắng nghe người khác không chỉ là biểu hiện của sự tôn trọng mà còn là cách để bạn hiểu rõ hơn cảm xúc của họ. Nếu bạn gặp khó khăn trong việc theo dõi cuộc trò chuyện, hãy nhớ rằng điều quan trọng nhất là bạn thực sự quan tâm đến người đối thoại.
- Hãy đặt câu hỏi: Hãy thể hiện sự tò mò và quan tâm của bạn bằng cách đặt những câu hỏi phù hợp. Cố gắng nhìn nhận toàn bộ ngữ cảnh của cuộc trò chuyện, hỏi lại nếu có điều gì bạn chưa hiểu và chú ý đến những chi tiết nhỏ.
- Đặt mình vào vị trí của người khác: Hiểu được cảm xúc của người khác là điều rất quan trọng, mặc dù đôi khi không hề dễ dàng. Với kinh nghiệm sống nhiều hơn, bạn sẽ có khả năng đồng cảm với người khác tốt hơn. Điều này cũng có nghĩa là thỉnh thoảng bạn cần bước ra khỏi vùng an toàn của mình.
- Mở lòng với những người xung quanh: Việc chia sẻ cảm xúc với bản thân và người khác sẽ rất có lợi cho sức khỏe tinh thần của bạn và giúp bạn nâng cao trí tuệ cảm xúc. Bằng cách này, bạn học được cách giao tiếp về cảm xúc, hiểu chúng sâu hơn và nắm bắt được sự phức tạp của chúng. Điều này đòi hỏi sự tin tưởng. Hãy mở lòng với những người thân thiết nhất của bạn, hãy hỏi lời khuyên và học cách tin tưởng vào bản năng của mình.
